Creëer een circulair bedrijventerrein met een convenant
Het aangaan van een convenant is een goede manier om de betrokkenheid van een brede en diverse groep partijen te waarborgen en samen te werken aan de transitie naar een circulair bedrijventerrein.
Hoe kun je een convenant toepassen?
Een convenant helpt bij de transitie naar circulaire bedrijventerreinen, doordat het leidt tot samenwerking tussen marktpartijen en de overheid en het zorgt voor een groter draagvlak in het bedrijfsleven.
Convenanten zijn minder effectief als ze gericht zijn op intenties, niet concreet zijn of niet juridisch afdwingbaar. Voor de partijen is het dan niet echt urgent om de ambities en doelstellingen uit het convenant te behalen. Ze worden er immers niet aan gehouden. Daarom is een juridisch bindend convenant een sterker instrument om relevante marktpartijen en overheden aan bepaalde doelstellingen rondom circulaire bedrijventerreinen te committeren.
Juridisch bindend convenant
Een convenant kan op de volgende manier bindend worden gemaakt:
- Het convenant krijgt een bindend karakter door er meer en concreet te behalen (minimum)resultaten in op te nemen. Zonder te spreken van ‘inspanning’. Denk daarbij ook aan tussendoelen, zodat hier sneller op te sturen is. Ook kunnen delen van een convenant onder wettelijke verplichtingen vallen. Dan houdt de overheid ook toezicht op de naleving van het convenant.
- Uit het convenant moet duidelijk blijken dat partijen juridisch verbonden zijn aan het door hen ondertekende convenant. Partijen nemen dus niet de uitzonderingen ‘juridisch niet afdwingbaar’ en ‘onmiddellijk opzegbaar’ op in het convenant.
- Optioneel kunnen partijen afspraken maken over de wijze waarop zij eventuele geschillen oplossen. Zoals met uitgebreide onderhandeling of mediation. Daarnaast wordt de manier van handhaving op de afspraken uit het convenant vastgelegd in het convenant. Op die manier is een convenant te ontwikkelen dat past bij alle partijen.
Convenanten over circulaire bedrijventerreinen
Decentrale overheden kunnen het voortouw nemen om in samenwerking met ondernemers in de regio een convenant op te stellen. De moeilijkheidsgraad bij een convenant circulaire bedrijventerreinen zit in het combineren van verschillende grote duurzaamheidsonderwerpen, zoals de energietransitie, circulaire materialen en klimaatadaptatie. De zeven pijlers van de circulaire economie afkomstig uit de routekaart van Circulair Friesland kan handvatten bieden om deze onderwerpen te vertalen in ambities en doelstellingen. Die kunnen vervolgens worden opgenomen die in een convenant waarmee de transitie naar circulaire bedrijventerreinen versneld kan worden. Daarnaast biedt de routekaart inzicht in de samenwerking tussen marktpartijen en de overheid. De zeven pijlers zijn:
- Ambities en doelstellingen rond duurzame materialen: De bedrijven maken zo veel mogelijk gebruik van elkaars reststromen, personeel en faciliteiten. Door deze stromen te analyseren en monitoren wordt er inzicht verkregen in de gereduceerde materialen en gesubstitueerde betere alternatieven.
- Ambities en doelstellingen rond hernieuwbare energie: Het bedrijventerrein monitort het energieverbruik en zoekt naar manieren om het energieverbruik te verminderen met innovatieve oplossingen. Zo kan er gebruik worden gemaakt van duurzame energiebronnen en procesoptimalisatie. Daarnaast kan energiecoöperatie op worden gezet. Een smart energy hub energiecoöperatie is een samenwerking waarin groepen bedrijven of inwoners gezamenlijk duurzame energie opwekken, opslaan en verdelen met behulp van slimme technologieën voor efficiënt energiebeheer.
- Ambities en doelstellingen rond water: Het op orde maken van de waterhuishouding door middel van wateropvang met wadi’s en infiltratiestroken in private en publieke ruimtes.
- Ambities en doelstellingen rond biodiversiteit: Het groener en biodiverse maken van het bedrijventerrein door het opzetten van groenstroken met inheemse planten, waterzuivering door oeverbeplanting en het vervangen van verhardingen.
- Ambities en doelstellingen rond maatschappij: Het professionaliseren van de samenwerking tussen bedrijven door middel van netwerkbijeenkomsten.
- Ambities en doelstellingen rond gezondheid door middel van verbeterde wandel- en fietsinfrastructuur en goede OV-bereikbaarheid.
- Ambities en doelstellingen rond waarde door niet-financiële KPI’s op te stellen en hierop jaarlijks te monitoren.
Uit de praktijk
Het is mogelijk om een nieuw convenant op het gebied van circulaire bedrijventerreinen in een bepaalde sector af te sluiten. Dit is bijvoorbeeld te adviseren als de overheid lokaal/regionaal of met een overzichtelijk aantal partijen (vaak koplopers) snel aan de slag wil.
Aansluiten bij bestaand convenant
Je kunt er ook voor kiezen om aan te sluiten bij een bestaand convenant. De meeste bestaande convenanten op het gebied van bedrijventerreinen zijn verlopen of voornamelijk gefocust op de energietransitie.
Een voorbeeld van een bestaande convenant is het Convenant Verduurzaming Bedrijventerreinen. Dit (vrijwillige) convenant is door meer dan 30 partijen ondertekend. Het heeft als doel om de energietransitie te versnellen door samenwerkingen tussen de deelnemers aan een collectieve aanpak voor bedrijventerreinen. De deelnemers werken samen op het gebied van kennis, financiering, organiseren van het proces en het selecteren van de juiste partijen. Op deze manier kunnen overheden en marktpartijen van elkaar leren en hoeft het wiel niet opnieuw uitgevonden te worden.
Een ander voorbeeld is Circulair.biz. Dit is een opdrachtgevend consortium bestaande uit de provincies Zuid-Holland, Groningen en Limburg, Groene Hart Werkt, Metropoolregio Rotterdam-Den Haag en verschillende omgevingsdiensten en gemeenten met als doel om inzicht te krijgen in het vrijkomen van reststromen op bedrijventerreinen en om deze stromen hoogwaardiger te verwerken. Momenteel kunnen marktpartijen deze gegevens gebruiken, maar die zijn geen onderdeel van dit consortium.
Juridische toelichting
In de wet zijn geen specifieke regels voor convenanten opgenomen. Om die reden zijn alleen algemene wettelijke regels van toepassing die betrekking hebben op alle niet nader gespecificeerde overeenkomsten. Bijvoorbeeld over wanneer een overeenkomst tot stand komt (artikel 6:217 BW). Verder geldt contractsvrijheid, dus partijen zijn vrij om afspraken te maken over de inhoud van het convenant, zoals de juridische afdwingbaarheid. Maar de overheid moet zich wel altijd houden aan de Algemene beginselen van behoorlijk bestuur (Abbb) en bovendien mag het convenant niet in strijd zijn met een wet of verordening.
| Rechtsgebied | Privaatrecht > |
| Citeertitel | Burgerlijk wetboek |
| Artikel | Artikel 6:217 |
| Geldig vanaf | TBD |