Neem een reclameverbod voor fast fashion op in de APV
Neem een reclameverbod voor fast fashion op in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV).
Hoe kun je een reclameverbod toepassen?
Het verbieden van reclame voor fast fashion in de APV, draagt bij aan het verminderen van de consumptie van fast fashion.
Reclame voor fast fashion spoort consumenten aan om nieuwe kledingstukken te kopen en bij te blijven met de laatste trends. Het gevolg is dat mensen meer kleding kopen dan ze eigenlijk nodig hebben, wat resulteert in overconsumptie en een snelle omloopsnelheid van kledingstukken. Door het verbod op reclame voor fast fashion hebben consumenten minder prikkels om impulsieve aankopen te doen.
In plaats daarvan krijgen consumenten de kans om bewuster te winkelen, waarbij ze de tijd nemen om te overwegen of ze een bepaald kledingstuk echt nodig hebben, of het van goede kwaliteit is, en of het past bij hun persoonlijke stijl en waarden. Dit kan leiden tot een verandering in koopgedrag, waarbij consumenten meer geneigd zijn om weloverwogen beslissingen te nemen en minder te kopen op basis van impulsieve drang.
Uit de praktijk
Er is nog geen voorbeeld van een gemeente die een reclameverbod voor fast fashion heeft opgenomen in een APV. Gemeenten hebben al wel een verbod op reclame voor andere producten opgenomen in de APV, zoals:
- De gemeente Den Haag gaat per 1 januari 2025 een verbod op fossiele reclame in APV opnemen. Het verbod richt zich onder andere op vlieg- en cruisevakanties, gas en benzineauto’s.
- De gemeente Amsterdam, gemeente Zwolle en gemeente Tilburg hebben recent aangekondigd dat zij een reclameverbod voor fossiele brandstoffen gaan opnemen in de APV. De nieuwe APV’s van deze gemeenten zijn nog niet vastgesteld.
- Gemeente Amsterdam heeft in de geldende APV wel al een reclameverbod opgenomen voor alcohol in een bepaald gebied en tussen bepaalde tijdstippen:
In het gebied dat op grond van lid 1 is aangewezen als alcoholoverlastgebied is het verboden om op de dagen vrijdag en zaterdag van 16.00 tot 04.00 uur en op de dagen donderdag en zondag van 16.00 tot 03.00 uur alcoholhoudende drank voor gebruik elders dan ter plaatse:
a. zichtbaar uit te stallen in de etalage (m.u.v. slijtlokaliteiten);
b. te promoten door middel van reclame in de etalage, in of rondom de onderneming in welke vorm dan ook (m.u.v. slijtlokaliteiten).
Voorwaarden
Een reclameverbod schuurt tegen het recht op vrijheid van meningsuiting aan. Dit betekent dat de gemeente een belangenafweging moet maken tussen het doel van het reclameverbod en het recht op vrijheid van meningsuiting.
De overheid moet goed kunnen toelichten hoe zij de betrokken belangen heeft afgewogen en hoe zij de precieze omvang van het reclameverbod rechtvaardigt. De overheid kan bijvoorbeeld wijzen op haar zorgplicht om beleid te maken om schadelijke CO2-uitstoot en overmatig textielafval te reduceren.
Een eventuele inbreuk op de vrijheid van meningsuiting is toegestaan als hiervoor een rechtvaardigingsgrond bestaat. Bijvoorbeeld:
- De inbreuk heeft een wettelijke grondslag. Regelgeving op lokaal niveau (zoals de APV) kunnen ook worden aangemerkt als wettelijke grondslag als zij voldoende toegankelijk en voorzienbaar zijn;
- De inbreuk dient een legitiem doel. Zoals het beschermen van mensenrechten die geschonden kunnen worden door gevaarlijke klimaatverandering als de overheid geen maatregelen neemt om de uitstoot van broeikasgassen te reduceren;
- De inbreuk is proportioneel en noodzakelijk in een democratische samenleving.
Meer informatie over de mogelijkheden van decentrale overheden om ongewenste reclame te weren, vind je in dit memo van CircuLaw.
Juridische toelichting
De gemeenteraad is bevoegd om regels vast te stellen over reclame-uitingen in de algemene plaatselijke verordening. Deze bevoegdheid volgt uit artikel 124 lid 1 Grondwet en artikel 108 en 149 Gemeentewet. Deze bevoegdheid wordt begrensd door de voorwaarde dat de APV geen regels mag bevatten over onderwerpen die al in hogere regelgeving zijn geregeld, zoals wetten of provinciale verordeningen.
| Rechtsgebied | Publiekrecht > Staats-en bestuursrecht |
| Citeertitel | Gemeentewet |
| Artikel | Artikel 149 |
| Geldig vanaf | Invalid Date |