Neem voorschriften op in omgevingsplan

Hoe kun je een omgevingsplan toepassen?

Het omgevingsplan bevat alle gemeentelijke regels over de fysieke leefomgeving. In het omgevingsplan kun je verschillende soorten regels opnemen voor het bevorderen van de circulariteit van zonnepanelen:

Uit de praktijk

Met inwerking treden van de Omgevingswet is het omgevingsplan ingevoerd. Voorloper daarvan was het bestemmingsplan. De regels van het bestemmingsplan zijn nu onderdeel van het omgevingsplan geworden.

Toedeling van functies aan locaties

Een voorbeeld van een bestemmingsplan waarbij locaties zijn aangewezen voor circulaire activiteiten is het Bestemmingsplan buitengebied Sidestream Innovation Valley in de gemeente Oosterhout. In het bestemmingsplan is de bestemming ‘Bedrijf-Biobased’ opgenomen. De voor ‘Bedrijf - Biobased aangewezen gronden zijn bestemd voor:

Voor circulaire zonnepanelen zou je kunnen regelen dat op een locatie de functie grondstoffen- en recyclinghub is toegestaan, specifiek voor recycling, reparatie en opslag van (herbruikbare) zonnepanelen.

Juridische toelichting

Op grond van artikel 2.4, eerste lid, Omgevingswet dient de gemeenteraad een omgevingsplan vast te stellen.

Op grond van artikel 4.3 Ow is het Rijk bevoegd om algemene regels op te nemen over bouwwerken. Die algemene regels staan in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). Uit de Nota van Toelichting bij het Bbl volgt dat deze regels uitputtend zijn bedoeld. Alleen als het Bbl expliciet voorziet in de mogelijkheid om af te wijken of om daarop aanvullende regels te stellen, kunnen gemeenten op grond van artikel 4.6 Ow maatwerkregels opnemen in het omgevingsplan.

Zonnepanelen zijn een constructie aan een gebouw. Daarmee worden de zonnepanelen onderdeel van het gebouw. Eisen over het type en het materiaal van een zonnepaneel zijn daarmee bouwtechnische eisen aan een gebouw waarover gemeenten geen regels kunnen stellen in het omgevingsplan. Zonneparken worden gezien als bouwwerk, waardoor je daaraan ook geen technische eisen kunt stellen in het omgevingsplan.

Dat is in strijd met het Bbl. Gemeenten kunnen wel locaties aanwijzen in het omgevingsplan waar circulaire activiteiten, zoals het repareren en opslaan van zonnepanelen, worden uitgeoefend. Op die manier stimuleer je bedrijven om aan de slag te gaan met de circulariteit van zonnepanelen.

Gemeenten kunnen ook regels stellen met het oog op andere doelen dan waar het Bbl in voorziet. Bijvoorbeeld met het oog op afvalpreventie. De Hoge Raad heeft dat in 2021 in een uitspraak bevestigd. Daardoor kun je regels stellen over zonnepanelen met het oog op afvalpreventie, zolang de regels niet in strijd zijn met hogere regelgeving. Je kunt ook aanvullende regels stellen over afvalpreventie in aanvulling op de Wet Milieubeheer. Dat blijkt uit rechtspraak van de Raad van State over het stickersysteem voor het beperken van ongevraagd drukwerk (ja/ja stickers in plaats van nee/nee of nee/ja)