Voeg een innovatief perceel toe aan de aanbesteding
Door een aanbesteding op te splitsen in een traditioneel en innovatief perceel, wordt circulariteit centraal gesteld in de aanbesteding zonder het risico dat de markt er niet aan kan voldoen.
Hoe pas je dit instrument toe?
De markt voor circulaire zonnepanelen is momenteel nog zeer beperkt:
- Er zijn nog weinig marktpartijen die circulaire nieuwe zonnepanelen aanbieden.
- Het overgrote deel van de nieuwe zonnepanelen wordt in China geproduceerd. Dit zorgt voor weinig transparantie in de waardeketen over de circulariteit van deze panelen. Wel is bekend dat de meeste panelen onder slechte arbeidsomstandigheden worden geproduceerd in China en dat er vaak toxische materialen (zoals PFAS en lood) worden gebruikt.
- Er zijn nog weinig tweedehands zonnepanelen op de markt.
Groeiend aandeel circulaire criteria
Decentrale overheden kunnen circulariteit in een aanbesteding voor zonnepanelen opnemen door de opdracht in twee percelen op te delen:
- Een traditioneel perceel
Circulariteit kan hier via subgunningscriteria worden uitgevraagd, maar het is niet de essentie van de uitvraag. Dit perceel dient als waarborg voor het leveren van voldoende zonnepanelen. - Een innovatief perceel
Hierin staan circulariteit en duurzaamheid centraal. Via geschiktheidseisen en selectiecriteria wordt circulariteit in zonnepanelen uitgevraagd.
In de aanbestedingsstukken en de uiteindelijke raamovereenkomst kan vervolgens een ingroeimodel worden opgenomen: elk jaar wordt het innovatieve perceel met een bepaald percentage groter ten koste van het traditionele perceel. Op deze manier wordt het aandeel percelen dat circulair wordt uitgevraagd langzaam opgebouwd waardoor de markt kan meegroeien en innoveren.
Aanspreken Europese markt circulaire zonnepanelen
Daarnaast kunnen bepaalde eisen in het innovatieve perceel opgenomen worden, waardoor voornamelijk Europese marktpartijen in aanmerking komen. Denk daarbij aan eisen over de herkomst van de circulaire zonnepanelen, goede arbeidsomstandigheden waarin de zonnepanelen zijn geproduceerd, zonnepanelen die lage toxische stoffen bevatten en een lage CO2 footprint hebben.
Strengere eisen
Tot slot kunnen decentrale overheden - door slim gebruik te maken van de percelenregeling - het innovatieve perceel in de beginfase vrijstellen van de Europese aanbestedingsrichtlijn. Op deze manier kan de decentrale overheid veel strengere circulaire eisen stellen aan zonnepanelen, ook als maar een beperkt aantal marktpartijen dit kunnen waarmaken. Raadpleeg voor meer informatie over nationale aanbestedingsprocedures PIANOo.
Uit de praktijk
De gemeente Amsterdam heeft in de aanbesteding Puccini Bestratingsmaterialen gebruikgemaakt van een innovatief perceel. In de aanbestedingsleidraad is opgenomen dat alle bestellingen van bestratingsmaterialen eerst worden geplaatst bij de leveranciers van perceel B. Dit zijn de circulaire en duurzame leveranciers, die cementarme bestratingsmaterialen produceren. Als zij de gevraagde producten niet kunnen leveren, dan wordt de bestelling bij de leveranciers van perceel A geplaatst. Dit zijn leveranciers die gebruikmaken van traditionele bestratingsmaterialen zoals cement en beton.
Voorwaarden
Het opsplitsen van een opdracht in percelen is alleen mogelijk als er een goede motivering aan ten grondslag ligt (artikel 1.5 Aanbestedingswet 2012). In de volgende gevallen mag een opdracht niet opgesplitst worden:
- Splitsen van een opdracht met als doel om niet Europees aan te hoeven besteden. Dit wordt het splitsingsverbod genoemd (art. 2.14 Aanbestedingswet 2012).
- Als het gaat om soortgelijke producten/ diensten of producten/diensten die bij elkaar horen, dan mogen die niet opgesplitst worden.
Check voor meer informatie PIANOo.
Juridische toelichting
Volgens artikel 46 lid 1 Richtlijn 2014/24 mogen gemeenten en provincies opdrachten verdelen in percelen. Artikel 1.5 lid 3 Aanbestedingswet 2012 benoemt zelfs een verplichting voor aanbestedende diensten om een opdracht op te splitsen in percelen. Doen zij dat niet, dan moeten zij dit goed kunnen motiveren.
| Rechtsgebied | Privaatrecht > Aanbesteding |
| Citeertitel | Aanbestedingswet 2012 |
| Artikel | 1.5 |
| Geldig vanaf | Invalid Date |